Ikigai w biurze

„Iki” oznacza „żyć teraz”, „gai” – „powód”. Zestawienie tych słów tworzy nazwę japońskiej filozofii szczęścia, postulującej łączenie pasji, misji, powołania oraz pracy.
W Japonii sfera zawodowa dominuje. Mieszkańcy słyną z pracoholizmu, a w kulturze nie funkcjonuje emerytura w rozumieniu europejskim. Ikigai silnie kontrastuje z ciągle popularnym hygge: ogniem w kominku, gorącą czekoladą w kubku i kardamonowymi drożdżówkami. Jeśli, mimo jesienno-zimowej aury nie chcemy popadać w zimową senność, oznacza to, że nadszedł czas na ikigai - energię i rześkie powietrze.

Przyszłość, czyli Tokio

Dworzec Shinjuku jest najbardziej ruchliwym węzłem komunikacyjnym na świecie. Codziennie przewija się tu 3,5 miliona pasażerów. Ogimi z kolei to zaledwie trzytysięczna miejscowość, której mieszkańcy zdumiewają świat długim życiem i świetnym zdrowiem. Obie, tak odmienne rzeczywistości, łączy jedno: aktywność.
Japończycy wyznają filozofię ganbarimasu – maksymalnego wysiłku wkładanego w działania. Zgrany zespół uzdolnionych ludzi zawsze znaczy więcej niż jednostka, nawet wybitna. Najważniejsza jest suma wynikająca ze współpracy, otoczenie zaś powinno pobudzać do działania.
W Kraju Kwitnącej Wiśni często wykorzystuje się potencjał spotkań służbowych odbywających się w innych niż zwykłe okolicznościach (gasshuku). W języku angielskim określa się je mianem offsite meeting – nieformalnych, lecz moderowanych wyjazdów firmowych. Stymulowanie kreatywności przełamywaniem rutyny jest, jak widać, ponadkulturowe; koncepcja wychodzenia ze strefy komfortu przywodzi na myśl tezy z europejskiego poradnika coachingowego. W biurowej codzienności podobny efekt osiągniemy za sprawą mebli modułowych, pozwalających szybko przearanżować przestrzeń i zachęcających do wymiany myśli.

Idealnie sprawdza się w tej roli Agora. Jej powstanie zainspirowane zostało bliską ikigai koncepcją pracy zespołowej. Design sprawia, że mebel nie dominuje, co również znajduje odbicie w azjatyckim myśleniu o wnętrzach. Unikanie nadmiaru formy wpisuje się w postulat prostego wzornictwa i geometrii. Związki te można podkreślić, wybierając barwy ziemi. Nie bez znaczenia jest również fakt, że w Japonii centralny punkt pomieszczenia stanowią meble, nie pusta przestrzeń, kształt Agory zaś predestynuje ją do takiego właśnie usytuowania.

Przeszłość, czyli Kioto

Kioto, najsilniej spośród wszystkich japońskich prowincji, nasycone jest przeszłością. Ikigai nakazuje, by doświadczenia, nawet niezbyt szczęśliwe, analizować i przekuwać w pozytywne myślenie, zapewniając sobie emocjonalne zdrowie.
Japończycy żyją szybko – to niezaprzeczalny fakt. Paradoksalnie uznają jednak, że każdej rzeczy należy poświęcać dokładnie tyle czasu, ile to konieczne. Chwile spowolnienia są niezbędnym elementem rzeczywistości, co znalazło odbicie w japońskich technikach relaksacyjnych, rękodziele artystycznym i haiku – klasycznych miniaturach poetyckich. W pracoholizmie także odnaleźć trzeba chwilę oddechu.

Ikigai pozwala odzyskać kontrolę nad rytmem egzystencji. Także w zachodnich biurach coraz popularniejsze są bliskie temu myśleniu strefy relaksu, rozbudowane przestrzenie socjalne, miejsce na zieleń. Taki klimat pomogą stworzyć na przykład pufy Bazalto. Przyjemna forma inspirowana naturą i szeroka gama kolorystyczna wprowadzą do każdego wnętrza lekkość i ducha beztroski. W zależności od potrzeb wyższe moduły mogą kształtować nisze sprzyjające introwersji lub siedziska wspierające kontakty międzyludzkie. Człowiek jest istotą społeczną, a interakcje z przyjaciółmi powodują wzrost stężenia endorfin, niwelując działanie hormonów stresu.
Według zasad ikigai ważniejsza od długości odpoczynku jest jego jakość, nie sposób więc przecenić zalet inwestycji w biurowe miejsce relaksu.

Teraźniejszość, czyli Ise

Chram Ise, najważniejsza na świecie shintoistyczna świątynia, nieprzerwanie od VII wieku co dwie dekady jest burzona i odbudowywana. Japończycy realizują w ten sposób ideę wiecznej teraźniejszości i przekonanie, że to, kim człowiek chce być, tworzy się nieustannie na nowo. W tym procesie niezbędna jest samoświadomość i skupienie.
Czynniki rozpraszające uwagę zawładnęły naszym życiem. Ikigai przekonuje, że człowiek nie jest efektywny w wielozadaniowości. W pracy najlepsze efekty przynosi realizowanie projektów po kolei. Tezę potwierdzają badania naukowców, także spoza azjatyckiego kręgu kulturowego.
Pracy koncepcyjnej sprzyjają miejsca odseparowane od hałasu, gwaru rozmów telefonicznych i dyskusji pomiędzy współpracownikami. Wspomagają one kluczową w procesie budowania wydajnej pracy samodyscyplinę, ułatwiają powstrzymanie się od rozproszenia, sprawdzania maili czy powiadomień w social mediach do momentu ukończenia zaplanowanego wcześniej etapu zadania.

Współczesne przestrzenie biurowe stają się coraz bardziej otwarte, wskutek czego zapewnienie stref wspierających koncentrację i skupioną pracę staje się wyzwaniem. Rozwiązaniem są budki akustyczne, za sprawą których – w zależności od modelu i konfiguracji – stworzyć można odseparowane miejsce przeznaczone dla jednej osoby lub samodzielne przestrzenie spotkań w obrębie open space’u.
Bycie w teraźniejszości to, zdaniem Japończyków, pełne mentalne i emocjonalne zaangażowanie w bieżące działania. Wspierające w tym zakresie są rozwiązania technologiczne w postaci produktów akustycznych, takich jak panele czy budki. Umożliwiają one panowanie nad biurowym gwarem, a dodatkowo także strefowanie otwartych przestrzeni.

Analiza głównych założeń ikigai pokazuje, że azjatyckie idee wcale nie odbiegają od europejskich.
Aranżacje przestrzeni biurowych uwzględniają miejsca przeznaczone zarówno na dynamikę i szybkie tempo, jak i strefy wyciszenia, odpoczynku czy stanowiska pracy indywidualnej, wymagającej skupienia. Ikigai postuluje, by w każdym z tych działań odnaleźć pasję.
Przypomnij sobie, gdy coś zaabsorbowało Cię tak, że zapomniałeś o otaczającym świecie. To jest właśnie ikigai.

Bibliografia:

1. Garcia H., Miralles F., IKIGAI. Japoński sekret długiego I szczęśliwego życia, 2018 r.
2. Garcia H., Miralles F., Trening Ikigai, 2018 r.
3. Mogi K., Ikigai. Japońska sztuka szczęścia, 2017 r.